Phố kinh doanh đồ cổ về đâu?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Một đoạn đường Lê Công Kiều, quận 1, TPHCM. Ảnh: Lê Toàn.

Nguồn cổ vật trong nước ngày càng khan hiếm, đồ giả cổ tràn lan trên thị trường… Phố kinh doanh đồ cổ Lê Công Kiều, quận 1, TPHCM, rồi sẽ đi về đâu?

Lao đao phố đồ cổ

11 giờ trưa ở khu phố bán đồ cổ Lê Công Kiều (LCK), quận 1, TPHCM, ông Châu Minh Thành chuyên bán tô, chén, dĩa sứ, tượng gốm… ở vỉa hè than thở: “Từ sáng đến giờ chẳng bán được món đồ nào”! Chỉ tay về phía bộ tượng gốm giả cổ Tam đa Phúc, Lộc, Thọ cao cỡ gang tay, ông Thành cho biết khoảng một năm trước những món đồ kiểu này bán rất chạy vì giá chỉ vài trăm ngàn đồng/bộ, còn dạo này chẳng thấy ai hỏi mua.

Gần cuối buổi chiều, tại một cửa hàng nằm ở giữa phố, ông chồng ngồi trên cầu thang mặt mày ủ rũ. Bà vợ tên Ngọc, tuổi ngoài 50, dõi mắt nhìn ra đường chép miệng: “Từ sáng đến giờ chẳng bán được một đồng. Buôn bán ế ẩm kiểu này chắc chết”!

Bà Ngọc cho biết từ năm 2008 trở về trước mỗi ngày cửa hàng bán được từ vài chục triệu đến cả trăm triệu đồng là chuyện bình thường. Từ năm 2009 đến nay rất vắng khách. Hiện nay, khi đến cửa hàng của bà Ngọc, khách quen dễ dàng nhận thấy khá nhiều món đồ trưng trong tủ kiếng trong năm qua vẫn còn nguyên.

Ông Lý Chấn, chủ cửa hàng chuyên bán đồ sành sứ nằm gần đường Phó Đức Chính, cho biết trong năm qua tình hình buôn bán chung của cả phố rất khó khăn vì không có khách. Nguyên nhân là nguồn cổ vật trong nước ngày càng hiếm, lại không có đồ đẹp, hơn nữa giá mua vào khá cao nên rất khó bán.

Bên cạnh đó, kỹ thuật làm đồ giả cổ ngày càng tinh vi đã khiến người mua hàng rất dè dặt. Đối với người mới tập chơi cổ ngoạn, chuyện mua lầm đồ giả với giá đồ cổ thật khá phổ biến trên phố LCK. Dân trong nghề gọi đó là “học phí”.

Chủ một số cửa hiệu kinh doanh đồ cổ, đồ giả cổ trên phố LCK cho biết khách hàng ở đây được phân ra thành ba nhóm: người sưu tầm, người “săn” đồ cổ theo đơn đặt hàng làm quà biếu (hay còn gọi nhã hối, hối lộ tao nhã) hoặc hợp thức hóa mức thu nhập, người từng phất lên nhờ đầu cơ vàng, chứng khoán và địa ốc. Trong ký ức của hầu hết những người đang mưu sinh trên phố LCK, hai năm 2006-2007, lúc thị trường bất động sản và chứng khoán còn sôi động, tình hình buôn bán ở đây rất nhộn nhịp.

“Những người mới chơi đồ cổ thường muốn chứng tỏ sự giàu có của mình. Cộng với những khoản lời do những món đồ cổ mang lại nên những người này tranh nhau mua đồ, giá cả không quan trọng. Có khi họ mua món đồ trị giá 20.000 đô la Mỹ, sang tháng sau nhượng lại cho người khác với giá 30.000 đô la Mỹ, ai mà chẳng ham. Đến lúc làm ăn khó khăn, họ không còn đam mê nữa, thị trường “đóng băng” từ đó”, ông Chấn nói.

Chủ một cửa hàng trên đường Lê Công Kiều đang xem hàng của một người săn đồ cổ đem bán, trong lúc đang làm móng chân. Ảnh: Lê Toàn.

Bà Sáu ở tiệm số 3 LCK, có hơn 30 năm gắn bó với phố đồ cổ này, thừa nhận chính nguồn đồ cổ giao dịch trên thị trường ngày càng hiếm đã làm giảm sự hưng phấn của những người ưa chuộng cổ ngoạn, những nhà sưu tầm. “Việc kinh doanh ế ẩm nhưng tiền thuê mặt bằng cũng không chịu đứng yên. Năm 2008, một mặt bằng khoảng 12 mét vuông tôi thuê giá 200 đô la Mỹ/tháng, năm sau giá tăng lên 300 đô la Mỹ/tháng”, bà Sáu nói.

Còn bà Thu Hoàng, chủ tiệm 44 LCK, ba năm trước thuê một cửa hàng nằm trên tầng một của căn gác số 5 LCK có diện tích chưa tới 10 mét vuông. Dịp giáp Tết Canh Dần, bà đánh liều thuê cửa hàng gần 40 mét vuông như hiện nay với giá 1.000 đô la Mỹ/tháng, với hy vọng bán hàng ở mặt tiền sẽ hút khách nhờ trưng bày được nhiều loại hàng.

Những tháng gần đây, tại phố LCK, cảnh thường thấy là những chủ tiệm túm tụm uống chè, đánh cờ hoặc ngồi đón những tay cò, lái “săn” hàng từ các tỉnh. Khi một quầy hàng nào ở vỉa hè mua được món đồ lạ, ngay lập tức các chủ tiệm lân cận đổ sang tranh nhau mua lại. “Đồ cũ hoặc đồ cổ bán ở vỉa hè một khi đã vào cửa hiệu, giá sẽ đội lên gấp ba, gấp năm lần. Đồ cổ lành lặn ngày càng khan hiếm. Một số người tìm mua đồ cổ bị sứt miệng, mẻ vành rồi làm lại bán với giá đồ xịn 100%”, ông Thành cho biết.

Cần một sự công nhận

Ông Thành theo nghề buôn bán đồ cổ và đồ cũ được hơn 10 năm, do không có vốn thuê mặt bằng nên ra ngồi vỉa hè. “Món đồ nào mua được, nhắm có lời 5-10% là đẩy đi liền, đủ để trả tiền góp, kiếm tiền chợ trong ngày. Để có hàng mới liên tục, người bán phải biết cách thiết lập đội ngũ cò, lái. Có khi phải chấp nhận mua mắc hơn một chút so với thị trường, bù lại khi cò “săn” được đồ đẹp sẽ ưu tiên bán cho mình. Một số cửa hiệu khác chọn cách bán đồ mỹ nghệ, giả cổ, đồ đồng, đồ đá… để duy trì việc mưu sinh trong giai đoạn người bán đông hơn khách”, ông Thành cho biết.

Ông Việt, chủ tiệm số 10 LCK, có 15 năm trong nghề, kể: “Vài năm trước, những món đồ sành sứ của Việt Nam có niên đại trên 500 năm được bán giá 6.000 đô la Mỹ. Nay, cũng món đồ đó, giá trên thị trường đã tăng gấp đôi, gấp ba nhưng không phải có tiền là có thể mua được. Đồ cổ trong nước thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn… ngày càng khan hiếm vì những người sưu tầm không bán, người nước ngoài từng mua và mang đi rất nhiều, đồ đào được thì ngày càng hiếm. Chính vì thế, trong hai năm gần đây có khá nhiều người Việt Nam sang các nước châu Âu, Singapore, Hồng Kông tham dự các phiên đấu giá cổ vật, một số khác thì sang Thái Lan, Campuchia, Macao, Trung Quốc… để “săn” các loại cổ vật được thị trường trong nước ưa chuộng.

Trong những ngày đầu mùa hè năm nay, trong giới sưu tầm cổ vật rộ lên thông tin một người chuyên săn lùng đồ cổ ở Hà Nội đã sang tận bên Anh đấu giá thành công một cặp bình sứ cao gần 1,2 mét, trị giá khoảng 700.000 đô la Mỹ. Cặp bình này hiện đang rao bán tại thị trường Việt Nam với giá xấp xỉ 1 triệu đô la Mỹ.

Nhiều người có thâm niên buôn bán trên phố LCK tiết lộ rằng vài năm trở lại đây, nguồn cổ vật đang chảy ra Bắc, chủ yếu là Hà Nội và một số tỉnh, thành lân cận. “Những vị khách ở miền Bắc mua những món đồ có giá trên 1-2 tỉ đồng là chuyện bình thường. Gặp món đồ đẹp, vừa ý là họ chi tiền mặt ngay. Có những người cứ một hai tuần lại vào phố LCK “săn” cổ vật theo đơn đặt hàng”, chủ một tiệm đồ cổ nằm gần đường Nguyễn Thái Bình cho biết.

Theo nhà nghiên cứu văn hóa Trần Đình Sơn, người đã có hơn 40 năm sưu tầm cổ vật, sở dĩ thị trường cổ vật trong nước chưa có khung giá chuẩn vì cho đến nay các cấp quản lý vẫn chưa công nhận việc buôn bán đồ cổ là một nghề cần phải được cấp phép kinh doanh. “Lâu nay chúng ta chỉ công nhận các hộ kinh doanh ở phố LCK chuyên về mua bán đồ sành sứ, mỹ nghệ, đồ gốm, người bán hàng không có biên lai, không ghi rõ nguồn gốc của món hàng nên họ chẳng có trách nhiệm gì với khách”, ông Sơn nói.

Là người gắn bó trực tiếp với phố LCK, ông Việt cũng đề nghị các cấp quản lý nên sớm ban hành danh mục các loại cổ vật cấm mua bán để các hộ kinh doanh nắm rõ. “Không thể cái gì hễ gán vào hàng cổ vật là cấm mua bán. Trên thị trường đầy những cái tô, dĩa, chén, bộ bình trà… với độ tuổi vài trăm năm không lẽ cũng cấm không cho ai buôn bán”, ông Việt nói.

Ông Sơn còn phân tích thêm rằng đối với những loại đồ cổ dân dụng như bình hoa, tô chén, tranh, tượng… nếu được phép mua bán công khai thì giá trị cổ vật Việt Nam sẽ tăng thêm trong các cuộc đấu giá quốc tế, đồng thời cũng góp phần thu hút khách nước ngoài đến Việt Nam sưu tầm đồ cổ và không sợ bị tịch thu tại cửa khẩu”.

Tuần nào ông Sơn cũng dành 2-3 buổi để ra phố LCK. “Suốt sáu tháng nay tôi không thể tìm ra một món đồ lạ để bổ sung vào bộ sưu tập của mình. Trên phố dạo này đồ gốm sứ mới, đồ giả cổ rất nhiều. Cứ theo đà này, trước sau gì phố chuyên bán đồ cổ LCK cũng sẽ trở thành một hoài niệm”.

___________________________________________

Tên một số nhân vật trong bài viết đã được thay đổi.