Foster Friess, "Con ong" làm mật nhưng lại... biết bay

Foster Friess đã thua sạch khi chơi cổ phiếu, nhưng ông lại gây dựng nên sự nghiệp của mình từ lĩnh vực đó. Khi ấy ông mới 19 tuổi và đang là sinh viên năm thứ 2. 

Từ khi thành lập vào năm 1985 đến ngày 30 tháng 11 năm 1997, lãi suất doanh thu của Brandywine Fund đạt 710,2% (lãi suất bình quân hàng năm là 19,2%) vượt xa S&P 500 Index chỉ với 544,3% (lãi suất bình quân hàng năm 16,9%). Nếu tính bằng USD, thì khoảng cách lợi nhuận của hai công ty này vượt qua mức vốn gốc 1,5 lần.

Nguyên tắc đầu tư 

Tháng 2 năm 1997, trong cuốn “Money”, ông đã tổng kết sách lược đầu tư của bản thân như sau: “Chúng tôi luôn tìm kiếm những công ty mà không lâu sau đó trở thành điểm hẹn của tất cả các nhà đầu tư. ” Vậy họ tìm kiếm những công ty tiềm năng đó như thế nào? Công ty Friess gồm một đội ngũ những nhân viên chuyên nghiệp sành sỏi, họ dồn sự tập trung vào những cổ phiếu mà giá cả và lợi nhuận không ngừng đột phá, sau đó đi sâu nghiên cứu tìm hiểu, đánh giá cổ phiếu đó.

Tìm kiếm đột phá 

“Nếu công ty nào có báo cáo kinh doanh tốt, lượng tiêu thụ tăng 25%, mức lãi suất tăng 30%, chúng tôi sẽ gọi điện đến công ty tìm hiểu nguyên nhân: động lực thúc đẩy tăng lãi suất là gì? Có phải do xây dựng nhà máy mới không? Có phải do tung ra sản phẩm không? Có phải do áp dụng phương thức quản lý mới không? Nội bộ công ty có sự thay đổi? Hay do những nhân tố khách quan bên ngoài tác động đến như: tỷ giá hối đoái biến động, lãi suất biến động, giá cả biến động? Tìm hiểu càng sâu tình hình nội bộ của công ty, cơ hội kiếm tiền của chúng tôi càng lớn. Bởi vì, các nhà đầu tư khác cũng đã bỏ công nghiên cứu và phân tích chán chê những nhân tố ảnh hưởng vĩ mô rồi.”

“Đôi lúc, chúng tôi phải mất rất nhiều chất xám để có được thông tin, thậm chí bị người ta nghi ngờ rằng có ý đồ xấu. Một lần, chúng tôi bán ra một loại cổ phiếu, và lần đó thật xuất sắc, bởi vì, ngay sau khi chúng tôi bán hết số cổ phiếu của mình thì giá cổ phiếu ngay lập tức trượt dốc.”

Do đó, thông tin là vô cùng quan trọng. Mà thông tin có được từ việc chúng ta dành ra thời gian đến các cửa hàng tìm hiểu tình hình tiêu thụ sản phẩm. Phương pháp điều tra đầu tư này, theo Friess, gọi là “điều tra đầu tư ngược.”

Không cầu toàn

Muốn đầu tư lâu dài, bạn phải có sự chuẩn bị hết sức xuất sắc, nhưng không phải vẹn toàn 100% . Friess cho rằng, hai điều này rất khác nhau.

Ông nói: “Người theo chủ nghĩa hoàn mỹ rất ghét xảy ra sự cố, rất ghét mắc sai lầm, họ sẽ loại bỏ triệt để mọi sai lầm. Nhưng người làm việc xuất sắc lại là người có thể chấp nhận sai lầm, rút ra bài học, từ đó thay đổi tình thế. Mỗi khi mắc sai lầm, chúng ta hãy xem đó là một cơ hội để thay đổi, để rồi sau đó chúng ta sẽ làm tốt hơn.”

“Mục tiêu của chúng tôi là: nỗ lực tối đa để có được sự phán đoán chính xác, chứ không phải nỗ lực để không bao giờ sai lầm. Đối với lĩnh vực cổ phiếu, chỉ cần bạn phán đoán chính xác cho 60% hạng mục đầu tư, và chỉ có 40% cổ phiếu bạn lựa chọn bị mất giá là bạn đã có thể kiếm được một khoản lớn rồi. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, 5 loại cổ phiếu kiếm lời nhiều nhất đã có thể hoàn toàn bù đắp cho những tổn thất của tất cả các cổ phiếu khác cộng lại. ” Dù vậy, những thất bại trong quá khứ vẫn luôn là hồi ức u buồn chẳng thể nào tẩy xóa được.

Quý I năm 1997, Quỹ Brandywine có 6 lần đầu tư thất bại nặng nề, gây thiệt hại 136 triệu USD.

Quan sát những biến động tiềm ẩn 

“Mỗi khi doanh nghiệp có biến động và biến động đó ảnh hưởng đến nhận định của nhà đầu tư về doanh nghiệp thì đó chính là lúc cơ hội mà thị trường mang lại. Sẽ có những biến động gì? Công ty nào sẽ bứt phá và cùng với đà vươn của mình góp phần thúc đẩy thị trường? Chúng tôi thích được xem là nhà trinh thám nhạy bén trước mọi diễn biến dù là nhỏ nhất của thị trường, hơn là cách mà mọi người vẫn thường gọi chúng tôi: những chuyên gia phân tích chứng khoán”.

Đầu tư là một bài kiểm tra trí tuệ. “Bạn phải nỗ lực tối đa trong việc tập hợp mọi thông tin về thị trường và số liệu tài chính, rồi phân tích và phán đoán xem một nhóm người nào đó có thể lãnh đạo, tổ chức hay lập nên một doanh nghiệp mới hay không, có thể cho ra đời một sản phẩm mới hay không?”

Phương pháp tư duy này đôi lúc còn giúp chúng ta phát triển khả năng khai thác những cái mới. Nhiều năm trước, Louis Pasteur từng nói rằng, cơ hội chỉ đến với những bộ óc đã có sự chuẩn bị sẵn sàng. Hoạt động của ngành đầu tư hiện nay đã chứng minh điều đó.

Chính nhờ sự nhạy bén trước những biến động của thị trường, Friess Associates mới lựa chọn một công ty không hề có tiếng tăm khi đó, nhưng sau này đã trở thành hãng bán buôn điện thoại lớn nhất thế giới. Các nhãn hiệu điện thoại mà công ty này tiêu thụ đều là sản phẩm của các hãng lớn như Nokia, Ericsson, Motorola và NEC.

Tháng 1 năm 1997, Friess Associates quyết định mua cổ phiếu của công ty này, khi đó, mỗi cổ phiếu có giá bình quân 14 USD, đến tháng 9 cùng năm, đã lên 50 USD, tăng 227%.

Bán cổ phiếu “nóng”

Về phương diện nắm bắt thời cơ “xuất chiêu”, quan điểm của Friess là: “hãy bán ra khi sức hấp dẫn của cổ phiếu bạn đang năm giữ đủ lớn. Chúng tôi bán ra những cổ phiếu tốt. Theo “lý thuyết đào thải” của chúng tôi, nếu những cổ phiếu chúng tôi bán ra đều là cổ phiếu xấu, điều đó có nghĩa là chúng tôi đã không tìm được cổ phiếu nào tốt hơn. ”

Tài năng thiên bẩm trong lĩnh vực mua bán cổ phiếu của Friess khiến đối thủ của ông cũng phải nể phục. Chỉ trong thời gian vài tháng, ông đã có thể kiếm được khoản lợi nhuận khổng lồ từ chứng khoán. Rất nhiều nhà đầu tư chứng khoán, gồm cả những nhà đầu tư chuyên nghiệp đều cảm thấy kém cỏi so với Foster Friess.

Các nhà quan sát ví Friess như một “chú làm mật”, những tưởng nó sẽ không bay, nhưng đột nhiên nó bay lên rất cao. Friess phát biểu về lối ví von đó như sau: “May thay có rất nhiều công ty không ngừng tung ra thị trường những sản phẩm mới, thứ mật ngọt mà tôi tạo ra đều chắt lấy từ đó.”