Đầu tư mạo hiểm - Mạo hiểm chẳng đến đâu?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Những người mạo hiểm điển hình trong kinh doanh vốn đầu tư đã ấp ủ kế hoạch trong một thập kỉ qua. Nhưng liệu điều này cuối cùng có lại là ngày đền tội của Sand Hill Road - nơi tập trung những công ty kinh doanh vốn đầu tư hay không?

Ba năm trước, nhà kinh doanh đầu tư mạo hiểm Timothy Draper đã xuất hiện trên trang bìa của một tạp chí thương mại công nghiệp tài chính với nụ cười sảng khoái và bộ trang phục thuyền trưởng đậm chất Mỹ. Dòng chú thích cho biết Draper đã gia nhập “đội ngũ những nhà kinh doanh đầu tư kiệt xuất” với việc đầu tư thông minh vào dịch vụ nghiên cứu Trung Quốc Baidu và dịch vụ gọi điện qua máy tính miễn phí Skype, mang lại lợi nhuận hàng triệu USD.

Baidu và Skype ngày nay chủ yếu được nêu bật trong các tài liệu báo chí của Draper Fisher Jervetson (DFJ). Kể từ năm 2000, công ty và các liên minh của nó đã tăng một lượng đầu tư truyền thống cho công nghệ cao ước khoảng 3 triệu USD cũng như một loạt các cuộc xâm chiếm các thị trường mới như Brazil và Ấn Độ. Tất cả những khoản tiền đó đã làm giàu cho các đối tác của DFJ: trong 10 năm qua, họ có thể đã kiếm được hàng chục triệu USD từ các khoản tiền phí thường niên.

Ngành đầu tư mạo hiểm đang gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Static

Tuy vậy, rất nhiều nhà đầu tư của DFJ vẫn đang phải ngóng trông khoản tiền lợi nhuận của họ. Nhiều trường đại học, các tổ chức lớn và các cá nhân giàu có đã đặt tiền của họ vào những quỹ đầu tư hàng đầu vẫn chưa nhìn thấy một đồng lợi nhuận từ Baidu hoặc Skype. Những khoản đầu tư này do một công ty liên minh của DFJ gọi là Eplanet Ventures thực hiện mà trong công ty này chỉ có một vài nhà đầu tư của DFJ tham gia (DFJ từ chối cho biết có bao nhiêu người).

Những nhà đầu tư vào các quỹ lớn khác của DFJ tăng cùng thời gian khi quỹ đầu tư của Eplanet gần như cạn. Sự hoàn vốn trên 640 triệu đô của quỹ đầu tư số VII của DFJ được huy động vào 2000 là -2% vào thời điểm 30/9 theo như các báo cáo tài chính quý đưa ra cho các nhà đầu tư. Quỹ này chỉ mang lại 115 triệu USD cho các nhà đầu tư mặc dù nó đã bước vào năm thứ 9 trong chu kì 10 năm của mình và đáng lẽ phải mang lại nhiều hơn thế.

Rất nhiều các khoản đầu tư đã sụt giảm đáng kế. Các nhà đầu tư đáng lẽ đã có thể kiếm được nhiều hơn thế từ việc mua các cổ phiếu trong nhóm 500 chỉ số tỷ trọng giá trị dù chỉ số này luôn giảm 0,4% mỗi năm vào cùng thời kì.

Ngành công nghiệp kinh doanh đầu tư đang chứng kiến cuộc cải tổ sai lầm nhất trong lịch sử của nó. Mức hoàn vốn hoàn toàn không hợp lý cho tất cả các quỹ, các nguồn bán cổ phiếu ra công chúng mà việc đầu tư dựa vào để đưa ra các chiến lược bị kìm kẹp, và với việc cổ phiếu của nhiều công ty thương  mại công nghệ lớn được bán ra giảm dần, những công ty này ít có khả năng mua lại được những công ty khởi nghiệp nhiều triển vọng

Tim Draper có thể tìm thấy nhiều sự cảm thông tại Sand Hill Road ở Menlo Park, California, nơi khởi nguồn của những công ty kinh doanh đầu tư đầu tiên trên thế giới. Theo công ty nghiên cứu Cambridge Associates, mức hoàn vốn  bình quân thường niên cho tất cả các quỹ kinh doanh đầu tư tăng vào năm 2000, đỉnh điểm của sự phát triển của các công ty kinh doanh trực tuyến là -1% . Theo những tính toán đó thì hoàn cảnh của DFJ không đến nỗi bi đát.

Nơi mà Draper không tìm được sự thông cảm chính ở các quỹ đầu tư lương hưu, các tổ chức và các nhà đầu tư chủ chốt những người đã tạo ra nền móng cho việc đầu tư vào các công ty kinh doanh đầu tư. Những thành viên hạn chế này luôn coi việc đầu tư mạo hiểm là một cách để làm đa dạng các hạng mục đầu tư bảo thủ với sự đặt cược vào cho các công ty mới khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ sinh học và phần mềm có khả năng phát triển cao.

Các công ty kinh doanh đầu tư kiếm được từ 2% - 2,5% từ khoản đầu tư của họ thông qua sự quản lý và 20% - 30% từ bất cứ khoản lợi nhuận nào. Để đổi lấy mức phí, các nhà kinh doanh đầu tư được coi như những người hùng trong việc chỉ ra và nuôi dưỡng những Ebay, Google, Genentech và Cisco, những công ty đã làm cho nước Mỹ trở thành cái nôi của sự sáng tạo trên thế giới.

“Có cách để nhiều người cùng tham gia vào kinh doanh”, theo Kenneth Goldman, Giám đốc tài chính của công ty chứng khoán Internet được sự đầu tư của các nhà kinh doanh đầu tư Fortinet đồng thời là nhà đầu tư vào các quỹ kinh doanh đầu tư khác. Một cuộc cải tổ trong ngành công nghiệp này đã bắt đầu từ lâu những cuối cùng cũng có thể kết thúc.

Joshua Lerner, Giáo sư tại Trường kinh doanh Harvard gần đầy đã phân tích sự hoàn vốn, doanh thu thuần từ phí của 1252 quỹ kinh doanh đầu tư của Mỹ từ năm 1976. Mức hoàn vốn trung bình của những công ty hàng đầu là 28%. Mức hoàn vốn trung bình cho tất cả các quỹ kinh doanh đầu tư là dưới 5% hoặc thậm chí còn thấp hơn mức lợi suất của trái phiếu chính phủ. Lerner nói: “Nếu bạn không cùng đội với những công ty tốt thì không đáng để đầu tư”.

Sẽ rất tốt nếu như có cách nào đó để biết được trước công ty nào sẽ là công ty hoạt động hiệu quả. Ngoài những công ty hàng đầu luôn luôn hoạt động nổi trội thì điều đó thật khó mà biết được.

Đó lại là việc luôn xảy ra trong kinh doanh đầu tư. Nhưng kể từ khi thị trường vốn bùng nổ vào đầu năm này, rất nhiều nhà đầu tư đã chặt chẽ hơn với tiền của họ. Những khoản đầu tư không thanh khoản như khoản đầu tư vào những công ty khởi nghiệp không còn được coi trọng.

Các nhà kinh doanh đầu tư “sẽ không còn thời hoàng kim nữa”, theo ý kiến của một trong những nhà đầu tư hàng đầu tại Thung lũng Silicon. “Nếu bạn có tiền, điều cuối cùng bạn phải làm với nó là mua một tài sản không mang lại lợi nhuận trong mười năm”.

Công ty nghiên cứu Private Equity Intelligence đã nhấn mạnh vào những con số u ám: “Quỹ kinh doanh đầu tư 1999 Menlo đã có mức lợi nhuận 13% mỗi năm tính đến hết năm 2007. Giám đốc điều hành Menlo H. DuBose Montgomery nói quỹ 1999 “không hoàn thành được chu kì của nó và có nhiều công ty có hạng mục đầu tư triển vọng với doanh thu lớn vẫn thuộc về tư nhân”.

(Theo Nguyễn Tuyến//Rebecca Buckman//TuanVN)