Làm thế nào để độc quyền sử dụng bao bì và nhãn hiệu hàng hoá?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Ngoại trừ một số các mặt hàng như ô tô, đồ nội thất, và các nguồn nguyên vật liệu với số lượng lớn, hầu hết các sản phẩm đều được phân phối dưới hình thức đóng gói. Đóng gói nên được hiểu là việc sử dụng các nhãn mác, giấy gói, vỏ hộp để có thể đóng gói các sản phẩm.

Đóng gói là một khâu hết sức quan trọng nhằm: Tạo điều kiện thuận lợi trong việc lưu trữ và vận chuyển sản phẩm; Tăng  cơ hội hoạt động cho các phương tiện vận chuyển, Bảo hộ sản phẩm, Nâng cao nhu cầu sử dụng sản phẩm, Tạo điều kiện thuận lợi trong việc sử dụng sản phẩm, Tạo điều kiện cho khách hàng tái sử dụng sản phẩm. 

Nhãn hiệu hàng hoá

Nhãn hiệu là những dấu hiệu được gắn vào sản phẩm để nhận biết hoặc phân biệt các loại hàng hoá, đồng thời cung cấp hoặc hướng dẫn các thông tin chi tiết về quyền sở hữư sản phẩm, cách sử dụng sản phẩm, các đặc tính, xuất xứ,…Dưới đây là một số chức năng và yêu cầu cơ bản nhất khi dán nhãn mác cho sản phẩm:

Nhãn, mác gắn trên sản phẩm cần phải cung cấp thông tin đầy đủ về thành phần sản phẩm, nhà cung cấp sản phẩm, nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm. Tại một số thị trường, những thông tin như vậy là điều bắt buộc, ngoài ra trong một số truờng hợp cũng cần phải có tên và mã sản phẩm.

Đối với nhiều loại sản phẩm thì các nhãn mác lưu ý về các sản phẩm đó đang ngày càng trở nên quan trọng. Trong suốt quá trình mua và sử dụng sản phẩm, người tiêu dùng thường quan tâm đến các thông tin lưu ý về sản phẩm và các phương pháp bảo quản sản phẩm. Chẳng hạn đối với các sản phẩm dệt, cần phải cung cấp những thông tin hướng dẫn  về cách giặt, ủi.

Các nhãn mác lưu ý việc vận chuyển hàng hoá cũng được gắn trên bao bì sản phẩm, chẳng hạn như “ hàng dễ vỡ’’, “hàng nặng’’, “ xếp hàng hoá theo phương thẳng đứng”. Tất cả các nhãn mác như vậy cần phải dựa trên tiêu chuẩn quốc tế.

Nhãn mác và bao bì thể hiện quyền sở hữu trí tuệ

Quyền sở hữu trí tuệ có thể bảo hộ rất nhiều thông tin trên nhãn mác và bao bì sản phẩm, do đó khi quyết định gắn nhãn mác, bao bì cho sản phẩm cần phải xem xét kĩ các thông tin bảo hộ và cần biết bảo hộ như thế nào, vào thời điểm nào là phù hợp. Sau đây là những điểm cần lưu ý đối với nhãn mác sản phẩm:

• Chữ, từ ngữ, tên, khẩu hiệu, hình vẽ, biểu tượng, hình chụp, hoặc sự kết hợp của tất cả các yếu tố này thể hiện trên nhãn mác, bao bì đều được bảo hộ như một nhãn hiệu thương mại nếu nhãn hiệu này có khả năng nhận biết và phân biệt nguồn gốc của các sản phẩm hoặc dịch vụ.
   
• Các công ty có thể sử dụng nhãn hiệu tập thể trên bao bì để cùng kinh doanh sản phẩm và quảng bá hình ảnh sản phẩm trên thị trường, hoặc có thể sử dụng nhãn hiệu chứng nhận để đảm bảo sản phẩm của họ phù hợp với tiêu chuẩn đặt ra. Ngoài ra, nhãn hiệu thương mại riêng của công ty cũng có thể được thể hiện cùng với nhãn hiệu tập thể và nhãn hiệu chứng nhận trên nhãn mác hoặc bao bì của sản phẩm.
   
• Một số sản phẩm có nguồn gốc địa lý đặc biệt cũng cần phải dán nhãn mác, đóng gói và quảng cáo theo các chỉ dẫn địa lý. Các chỉ dẫn này cho biết thông tin về chất lượng, danh tiếng, các đặc tính liên quan đến nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm. Tất cả các chỉ dẫn như vậy đều có quyền được bảo hộ một cách chính đáng. Đối với một số sản phẩm cá biệt như rượu và cồn, các nhà xuất khẩu cần phải hết sức lưu ý đến việc không sử dụng các thuật ngữ trên nhãn mác, bao bì đã được bảo hộ như một chỉ dẫn địa lý (ví dụ như Tequila, Champagne, Chianti,....) . Tuy nhiên trong trường hợp các doanh nghiệp được trao quyền sử dụng thuật ngữ làm chỉ dẫn địa lý, thì sản phẩm của họ cần phải có chứng nhận của các bên có liên quan đến sản phẩm.
   
• Trong một vài trường hợp, nhãn mác có thể bao gồm cả tranh ảnh, hình vẽ, các tác phẩm nghệ thuật hoặc các ứng dụng nghệ thuật. Tất cả các yếu tố này đều được bảo hộ theo luật bản quyền.

Tại một số quốc gia, kiểu dáng đóng gói cũng cần được bảo hộ dựa theo ít nhất một trong các quyền sở hữu trí tuệ sau:

• Quyền bảo hộ kiểu dáng công nghiệp, tức là bảo hộ hình dạng và thiết kế của bao bì sản phẩm (như yếu tố trang trí hoặc yếu tố thẩm mỹ trên bao bì).
   
• Hình dáng và bao bì của một sản phẩm có thể là các yếu tố để phân biệt sản phẩm đó với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh, chính vì thế có thể đăng ký bảo hộ các yếu tố này như là một nhãn hiệu thương mại ba chiều. Chẳng hạn như hai dòng sản phẩm khá nổi tiếng là nước giải khát Coca Cola và Origina đã đăng ký bảo hộ kiểu dáng chai lọ dưới hình thức nhãn hiệu thương mại ba chiều.
   
• Ở một số ít các quốc gia (như Mỹ), bao bì đặc biệt cho một sản phẩm có thể được đăng ký bảo hộ làbao bì thương mại, nhằm tránh tình trạng các đối thủ cạnh tranh sử dụng trùng hợp các đặc điểm. Thông thường, bao bì thương mại bảo hộ toàn bộ hình ảnh của sản phẩm, bên cạnh đó còn có thể bảo hộ các yếu tố khác như phối hợp màu sắc, kết cấu, kích cỡ, kiểu dáng, hình dạng, cách bố trí từ ngữ, hình hoạ và cách trang trí trên sản phẩm hoặc bao bì của sản phẩm.
   
• Đối với trường hợp trên bao bì thể hiện các đặc điểm, chức năng mang tính đổi mới, thì có thể được bảo hộ bởi bằng sáng chế hoặc các hình thức tiện ích khác.                                                                                                           

(Theo Lê Minh dịch // Diễn đàn doanh nghiệp)