Mua bán sách thời... nhấp chuột

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

Tiết kiệm thời gian và tiện lợi có lẽ là những yếu tố đầu tiên khiến người tiêu dùng chọn phương thức mua sắm trực tuyến. Nhờ vào những tiện ích của phương thức mua bán này mà khách hàng sẽ không phải mất nhiều thời gian cho việc đi xem và chọn lựa hàng hóa, tham khảo giá cả mà chỉ cần lướt web là đã có thể tìm được câu trả lời cho mình. Vào những ngày kỷ niệm hoặc dịp lễ lớn, khi bạn băn khoăn không biết chọn quà gì cho người thân, gia đình hay bạn bè, đồng nghiệp thì các chợ hàng hóa đa dạng trên mạng cũng cung cấp cho bạn nhiều gợi ý. Tuy nhiên, khách hàng của chợ trực tuyến cũng đối mặt với những rủi ro mua lầm hàng giả, bị đánh cắp thông tin... Chuyên trang TMĐT số này đề cập đến chủ đề mua sắm trực tuyến, từ những mặt hàng quen thuộc như sách, tặng phẩm đến các sản phẩm cao cấp...

Điểm lại năm năm trước, khi thị trường thương mại điện tử mới chớm tại Việt Nam, chỉ có nhà sách Minh Khai, vinabook.com mạnh dạn thử nghiệm trong khi thị trường còn quá mới mẻ. Sau đó lần lượt xuất hiện saharavn.com, davibooks.vn, nhà sách Trí Tuệ và gần hơn nữa là zokik.com… Cũng không ít nhà sách trực tuyến ra đời và chết yểu chỉ trong vòng 1-2 năm đầu…

Tại sao phải là sách?

Kinh doanh trực tuyến bắt đầu với sách là hợp lý vì sách là sản phẩm được xem là cơ bản nhất cho loại hình thương mại điện tử – đã được chứng minh với thành công của Amazon. Ngoài ra, đây còn là mặt hàng dễ bảo quản, dễ tìm hiểu và dễ phân phối.

Tuy tỷ lệ đọc của người Việt Nam còn thấp, nhưng đây vẫn là thị trường tiềm năng khi nhu cầu đọc và học tập đang liên tục tăng cao, ngành sách cũng phát triển cả về số lượng sách xuất bản lẫn chất lượng sách. Thêm vào đó, theo một cuộc nghiên cứu thị trường cách đây vài năm của Nielsen thì người Việt Nam mua sách trực tuyến nhiều thứ 4 trên thế giới sau Hàn Quốc, Ấn Độ và Áo. Tốc độ người dùng Internet tăng mạnh cùng với sự khởi sắc của ngành thương mại điện tử đang đem đến nhiều dấu hiệu tốt cho ngành kinh doanh sách trực tuyến.

Nhiều thuận lợi

So với thời điểm Vinabook ra đời (đầu năm 2005) thì các điều kiện kinh doanh hiện nay đã tốt hơn rất nhiều. Nếu như trước kia, hầu hết việc giao hàng-thu tiền phải “giao phó” cho hệ thống bưu điện thì nay các đơn vị kinh doanh đã có thêm nhiều sự lựa chọn nhờ sự xuất hiện của các công ty dịch vụ chuyên nghiệp. Hạ tầng thanh toán cũng dần hoàn thiện, đem đến nhiều sự lựa chọn cho khách hàng – đồng thời tiết kiệm chi phí vận hành cho doanh nghiệp.

Hiện nay, để thanh toán cho các đơn hàng trực tuyến tại Vinabook, khách hàng có thể dùng hình thức chuyển khoản ngân hàng, thẻ tín dụng, ví điện tử VnPay, Vcash, Payoo và cổng thanh toán Paypal. Việc khách hàng hưởng ứng các hình thức thanh toán điện tử về lâu dài sẽ có lợi cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Và không ít thách thức

Tuy nhiên, để có thể tham gia và phát triển tốt trong lĩnh vực này, các doanh nghiệp cũng phải đối mặt với không ít khó khăn. Do là đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực thương mại điện tử, nên các doanh nghiệp cần khai thác được các lợi thế cạnh tranh ở hai yếu tố “thương mại” và “điện tử”, trong đó “thương mại” nghĩa là các lợi thế trong ngành kinh doanh sách, còn “điện tử” là các lợi thế về kinh doanh trực tuyến. Điều đó có nghĩa là doanh nghiệp phải vừa có được sự ủng hộ của các công ty sách để có nguồn hàng kịp thời, chiết khấu tốt; lại phải vừa tổ chức được việc kinh doanh trực tuyến một cách chuyên nghiệp và đáp ứng kịp thời nhu cầu của khách hàng. Để cân bằng được cả hai yếu tố ở hai đầu “off-line” và “online” thì không phải doanh nghiệp nào cũng có thể làm tốt trong một thời gian ngắn.

Ở khía cạnh khác, các doanh nghiệp “dotcom” không chỉ đầu tư cho trang web và tiếp thị trực tuyến (marketing online) mà còn phải tổ chức, quản lý được hàng tồn kho và công tác giao nhận hàng hóa. Sách tuy dễ bảo quản, nhưng số lượng tựa sách nhiều, vòng đời ngắn nên các doanh nghiệp đầu tư ngắn hạn và không đủ tiềm lực về vốn cũng sẽ dễ “hụt hơi” trong vấn đề trữ hàng sẵn để kinh doanh.

Bên cạnh đó, tuy hiện nay đã có nhiều công ty giao nhận ra đời, nhưng nhìn chung dịch vụ hậu cần để hỗ trợ cho thương mại điện tử vẫn chưa theo kịp nhu cầu của các doanh nghiệp. Do đó, riêng tại Vinabook.com, bên cạnh việc sử dụng dịch vụ giao nhận của bưu điện và bên thứ ba, công ty còn tổ chức riêng đội ngũ giao hàng để kiểm soát được chất lượng dịch vụ của mình.

Cuối cùng, tập quán tiêu dùng và tâm lý người tiêu dùng cũng là một trong những yếu tố khó khăn cho doanh nghiệp. Để vượt qua điều này, doanh nghiệp cần có sự thể hiện tốt với người tiêu dùng và dùng chính chất lượng sản phẩm - dịch vụ của mình để chứng minh và gầy dựng uy tín.

Chợ sách điện tử nhìn về tương lai

Theo ghi nhận của Vinabook.com thì ngành kinh doanh sách trực tuyến vẫn có tốc độ tăng trưởng tốt trong thời gian tới, đơn cử trong các năm qua, tốc độ phát triển của Vinabook luôn xấp xỉ 200%. Kết quả này là nhờ tỷ lệ người sử dụng Internet vẫn tiếp tục tăng cao, thói quen tìm kiếm thông tin hàng hóa trên mạng và lối sống ngày càng bận rộn – chuộng sự tiện lợi. Ngoài ra, các hạ tầng và chính sách cho thương mại điện tử phát triển đã được chú trọng hơn, mang đến một “tín hiệu xanh” cho các doanh nghiệp kinh doanh sách trực tuyến. Sự phát triển nhận thức và nhu cầu của thị trường về thương mại điện tử cũng là một cơ hội cho các doanh nghiệp nhận được thêm nhiều sự đầu tư và nhiều cơ hội phát triển.

Vấn đề còn lại là mỗi doanh nghiệp xác định rõ phân khúc và mức độ đầu tư để có thể đạt đến những mục tiêu kinh doanh của riêng mình. Đối với ngành này, giới hạn gia nhập ngành tuy không quá khó khăn, nhưng nếu không có sự đầu tư nghiêm túc và có hiệu quả thì cũng khó đi đường dài.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn)