CRA nói, ai nghe?

E-mail | Bản in | Lưu xem sau

3 "đại gia" xếp hạng tín dụng (CRA) Moody's, Standard & Poor’s và Fitch đang đối mặt với làn sóng chỉ trích ngày càng gay gắt. Dư luận quốc tế cho rằng 3 hãng này của Hoa Kỳ đã không khách quan và phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng trong đánh giá chỉ số uy tín của các tập đoàn, ngân hàng, công ty chứng khoán và quốc gia, góp phần dẫn tới các cuộc khủng hoảng kinh tế gần đây.

Thiếu chuyên môn hay trục lợi?

CRA xếp hạng AAA cho công ty chứng khoán dựa trên nợ thế chấp nên nhà đầu tư yên tâm đổ tiền vào hình thức đầu tư đầy rủi ro này. Một báo cáo mới đây của một ủy ban thuộc Quốc hội Hoa Kỳ tiết lộ các CRA đã nhận ra mối nguy hiểm từ năm 2006 nhưng không hề có động thái nào, mãi cho tới tháng 7-2007 nổ ra sự cố nhấn chìm, làm tiêu tán hàng tỷ USD chứng khoán dưới chuẩn.

Trong một thời gian dài, các cơ quan điều tiết lẫn các nhà đầu tư bị “nghiện” các bảng xếp hạng tín dụng. Điều này mang đến quyền lực vô hình lẫn hữu hình cho các CRA.

Giả dụ, họ hạ mức tín dụng của một đối tượng nào đó, các nhà đầu tư nhìn vào và tháo chạy. Kết quả là đối tượng đó bị lâm vào khủng hoảng thực sự.

Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu đã làm lộ ra những yếu kém của nhiều CRA trong việc cân nhắc đầy đủ những rủi ro cố hữu của các công cụ tài chính đối với các nhà đầu tư khi các điều kiện thị trường xấu đi.

Dư luận không khỏi nghi ngờ về chuyên môn cũng như ý đồ, khả năng trục lợi của các hãng và đã kêu gọi chính quyền Hoa Kỳ sửa đổi những điều luật đang bảo vệ các CRA khỏi bị tranh chấp, kiện tụng khi đưa thông tin sai.

Liên minh châu Âu (EU) bất bình, cáo buộc nhóm “tam hùng” trên đã vô trách nhiệm khi hạ bậc tín nhiệm của một số nước EU, làm trầm trọng hóa cuộc khủng hoảng nợ công ở các nước EU.

Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Jean-Claude Trichet cho rằng thông qua các bảng xếp hạng tín dụng, các hãng xếp hạng tín dụng quốc tế không chỉ tác động đến sự tăng/giảm giá các mã chứng khoán trên các thị trường chứng khoán, mà còn có thể gây tổn hại thật sự đối với nền tài chính của bất cứ nước nào.

Ông Trichet kêu gọi chấm dứt quyền lực thao túng của “nhóm tam hùng”.

CRA đã phạm nhiều sai lầm trong đánh giá mức tín nhiệm, góp phần gây ra khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Siết chặt quyền “tiên tri” của CRA

Bị tổn thương do việc xếp hạng tín dụng phi thực tế đưa ra, Ủy ban châu Âu (EC) đang xúc tiến chuyển giao quyền lực giám sát từ các cơ quan quốc gia riêng lẻ sang một cơ quan chung của EU gọi là Cơ quan Quản lý các thị trường và chứng khoán châu Âu (ESMA) bắt đầu hoạt động vào tháng 1-2011. ESMA có trách nhiệm quản lý việc đăng ký của các CRA, giám sát hạt động hàng ngày của CRA và có quyền áp đặt các biện pháp trừng phạt như tạm ngưng hoặc rút giấy phép.

Họ cũng có quyền yêu cầu EC phạt tối đa 20% lợi nhuận hàng năm của các CRA vi phạm. Các quan chức EU hy vọng luật mới sẽ được chính quyền các nước và Quốc hội châu Âu thông qua trong vài tháng tới để có thể áp dụng vào năm 2011. Nga, Trung Quốc cũng đang ráo riết vận động thành lập cơ quan xếp hạng tín dụng độc lập.

Theo luật mới, bắt đầu từ tháng 6-2011, EU sẽ không chấp nhận bất kỳ một xếp hạng tín dụng nào của các cơ quan nằm ngoài châu Âu, trừ phi cơ quan này hoạt động theo cơ chế pháp lý tương đương. Hoa Kỳ, Nhật Bản và Australia cũng thông báo về việc tăng cường giám sát đối với các CRA trong những tháng gần đây. Ngày 19-7, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch kỳ hạn Hồng Công (SFC) đã đề nghị siết chặt giám sát đối với các cơ quan xếp hạng tín dụng hoạt động.

Theo kế hoạch của SFC, đầu năm 2011 sẽ bắt đầu thực hiện cơ chế cấp giấy phép cho các CRA và các nhà phân tích của các hãng này. Để được cấp giấy phép, các CRA và các nhà phân tích của họ sẽ phải báo cáo cách thức tiếp cận các công ty và các sản phẩm đầu tư. Giấy phép sẽ bị thu hồi nếu họ không tuân thủ các thủ tục đánh giá hoặc bị phát hiện đã đầu tư vào các sản phẩm mà chính họ đã xếp hạng.

Bà Julia Leung - một quan chức cấp cao của cơ quan giám sát các dịch vụ tài chính Hồng Công - khẳng định cơ chế mới được thiết lập để tăng cường sự bảo vệ đối với các nhà đầu tư và giúp cho những đánh giá của các hãng xếp hạng tín dụng ở Hồng Công có giá trị ở những nơi khác. Hiện tại, có 3 cơ quan xếp hạng tín dụng toàn cầu là Fitch, Moody's và Standard & Poor's cùng với 3 cơ quan xếp hạng tín dụng đa quốc gia có quy mô nhỏ hơn hoạt động tại Hồng Công.

(Theo Bảo Trúc // SGGP Online)