Thời đại Internet và thách thức toàn cầu hóa sản phẩm - Phần 1

Hình ảnh cuộc bàn tròn trực tuyến giữa VietNamNet và CEO Check Point Gil Shwed

Bảo mật cho Internet và ứng xử trong môi trường web


Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Thưa các bạn, lúc này ông Gil Shwed, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc tập đoàn Check Point, người sáng chế ra giải pháp tường lửa được ứng dụng rộng khắp trên Internet đã có mặt ở trường quay VietNamNet và sẵn sàng trực tuyến cùng độc giả.  

Rất cảm ơn ông đã đến tham dự cuộc bàn tròn trực tuyến. Lời đầu tiên tôi muốn chúc mừng ông và Check Point về chuyến thăm đến Việt Nam. Nhiều người Việt Nam đã biết đến ông là người đã sáng tạo ra giải pháp tường lửa được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới.

Vì vậy, câu hỏi đầu tiên tôi xin đặt ra là, trong bối cảnh Internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của chúng ta, nhưng bất chấp những nỗ lực của các biện pháp bảo mật, trong đó có Check Point, những mối đe doạ và những cuộc tấn công trên Internet vẫn diễn ra hàng ngày. Vậy theo ông phải làm thế nào để thế giới ảo trở nên an toàn hơn? 

CEO Check Point Gil Shwed

CEO Check Point Gil Shwed: Cá nhân tôi cho rằng Internet là một nơi tương đối an toàn, nhưng cũng giống như trong đời sống hàng ngày, nếu chúng ta quá tin tưởng những lời quảng cáo thì việc đến không đúng chỗ cũng đem lại những nguy cơ không kém so với việc vào Internet.

Một lý do nữa khiến tôi cho rằng Internet là một nơi an toàn, đó là vì chúng ta đang sử dụng khá nhiều các sản phẩm bảo mật và hầu hết những mối đe doạ trên Internet đều không có tác động vật lý đến con người. Tuy nhiên những nguy cơ trên Internet nguy hiểm ở chỗ trên mạng, chúng ta có thể đi bất cứ đâu rất dễ dàng không có giới hạn, vì vậy trên Internet, chúng ta cũng dễ mắc sai lầm, dễ đến nhầm chỗ hơn. 

Chính vì vậy, tôi luôn khuyến khích mọi người sử dụng những phần mềm bảo mật đáng tin cậy, và cũng như trong đời sống thực, cần thận trọng chọn người để tin tưởng trên Internet. Nếu có ai đó đưa ra những đề xuất mới lạ nhưng có vẻ không thật, thì nó đúng là giả mạo. Hay khi ai đó yêu cầu bạn cung cấp những thông tin cá nhân nhưng bạn không tin họ thì hãy thận trọng khi cung cấp những thông tin đó. Và bên cạnh đó, còn có rất nhiều sản phẩm và công nghệ bảo mật thông tin mà cả cá nhân và các công ty đều nên sử dụng. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Tuy nhiên theo tôi, trong thực tế các sản phẩm công nghệ chưa thực sự theo kịp được nhu cầu của con người về mức độ an toàn trên Internet. Đó là một mặt của vấn đề, mặt khác chính là yếu tố con người. Vậy làm thế nào để giải quyết hai vấn đề đó: Một là các sản phẩm phải đáp ứng nhu cầu của con người thật nhanh chóng, hai là giáo dục mọi người về cách thức ứng xử trên Internet? 
 

Còn để giải quyết vấn đề công nghệ thì phức tạp hơn, vì công nghệ phải phục vụ những nhu cầu đặc thù như download chẳng hạn và liên quan đến các vấn đề pháp lý. Đó cũng là lý do phải có những công nghệ khác nhau. Tôi cho rằng công nghệ đã bắt kịp phần lớn nhu cầu trên Internet nếu bạn chọn được những hệ thống bảo mật phù hợp với máy tính của mình.


Tôi khuyên mọi người nên dùng những phần mềm toàn diện có đầy đủ tính năng diệt virus và tường lửa. Nếu dùng những phần mềm đó và luôn chú ý cập nhật, thì trong trường hợp là người dùng máy tính tại gia đình, bạn có thể không an toàn đến 100% nhưng vẫn khá an toàn. Vì khi đó nguy cơ gặp vấn đề trên mạng chắc chắn sẽ ít hơn nguy cơ bị đột nhập hay bị tấn công trên phố. 
 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Độc giả Vũ Thu Hằng - Quang Trung - Hà Nội có một câu hỏi gửi đến ông: “Ngày nay nhu cầu lọc nội dung dữ liệu đi qua tường lửa cũng rất quan trọng, nhưng tường lửa của Check Point vẫn chủ yếu lọc các gói dữ liệu qua đầu gói tin (header) hoặc theo kiểu cổng dịch vụ. Ông có kế hoạch tạo ra tường lửa có khả năng kiểm soát và thiết lập các chính sách an ninh dựa trên nội dung gói dữ liệu, nhưng vẫn giữ được tốc độ xử lý nhanh chóng?” 

CEO Check Point Gil Shwed: Cách lọc dữ liệu qua đầu đề mà bạn nói đến đã là chuyện được đề cập từ 15 năm trước. Giờ đây tường lửa của chúng tôi có thể xử lý quá trình giao tiếp ở mọi lớp (layer). Nó có thể tái cấu trúc dòng dữ liệu, có thể hiểu được nội dung thông tin đi qua, thậm chí có thể gửi dữ liệu nghi ngờ đến một hệ thống dò quét, chẳng hạn như một phần mềm diệt virus mà bạn vẫn đang dùng, cũng như biết cách phân biệt những hành vi nào là hợp lệ.

Vấn đề ở đây chính là về hiệu suất xử lý, nhưng hiện các giải pháp như vậy ngày nay vẫn có tốc độ xử lý rất nhanh. Sản phẩm của chúng tôi đang được sử dụng ở rất nhiều công ty và trường đại học và tốc độ có thể hơn 10GB/giây, với lọc nội dung cũng có thể có tốc độ đến 6GB/giây phụ thuộc vào nhu cầu kiểm tra. Đó vẫn là tốc độ xử lý rất nhanh so với trước đây. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Giờ đây chúng ta cũng đã quen thuộc với web 2.0. Vậy những vấn đề an ninh đặt ra với web 2.0 là gì và làm thế nào để Check Point đóng vai trò chủ chốt trong vấn đề này? 

CEO Check Point Gil Shwed: Cá nhân tôi không cho rằng web 2.0 đặt ra những thách thức quá khác biệt cho an ninh mạng. Điểm quan trọng của web 2.0 là tính chất xã hội và giao tiếp của nó, vì vậy nó có tác động xã hội. Tôi đánh giá cao điều đó vì mọi người có thể giao tiếp với nhau, đóng góp nội dung, thế giới trở nên nhỏ hơn và những giới hạn về mặt vật lý trở nên hoàn toàn vô nghĩa. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Vậy ông cho rằng nó có an toàn hơn so với thế hệ web cũ 1.0 không?

CEO Check Point Gil Shwed: Vấn đề đặt ra không phải đó là web 2.0 mà là việc bạn download những ứng dụng về máy tính, trong đó có thể có những ứng dụng gây hại. Và công nghệ đang giải quyết những vấn đề này, như cảnh báo, kiểm tra nội dung, tạo ra môi trường ảo để chạy thử các file nghi ngờ (runtime environment), thực sự có thể ngăn chặn nhiều thiệt hại. Tôi nhắc lại là những vấn đề này đều được đặt ra trước khi có web 2.0. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Theo ông, an ninh mạng có ý nghĩa quan trọng như thế nào ở Việt Nam? 

CEO Check Point Gil Shwed: Bảo mật có ý nghĩa quan trọng ở mọi nơi, không chỉ ở VN vì Internet mang tính toàn cầu. Các cuộc tấn công mạng thường là tự động. Trong các cuộc tấn công tin tặc có thể sử dụng bất kỳ máy tính nào đang kết nối Internet, ở mọi nước. Do vậy, nguy cơ hiện hữu ở mọi nơi. Các quốc gia cần quan tâm tới vấn đề an ninh mạng bởi Internet là xương sống quan trọng của thông tin. Một số cuộc tấn công có thể bị phát hiện ngay song không ít các cuộc tấn công được tiến hành lặng lẽ trong nhiều tháng, thậm chỉ là cả năm. Khi các cuộc tấn công đó xảy ra, hàng chục nghìn, hàng triệu máy tính trở thành nạn nhân và mạng máy tính có thể bị sập.  

Internet tự nó sẽ thay đổi và thay đổi thế giới như thế nào?

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Trong vòng 15 năm qua, Internet đã làm thế giới thay đổi rất nhiều, Internet di động cũng đã được phát minh. Vậy theo ông trong vòng 5 năm tới, Internet sẽ thay đổi thế giới như thế nào?
 

CEO Check Point Gil Shwed: Tôi đồng ý rằng Internet đã thay đổi thế giới rất nhiều. Tuy nó không làm thay đổi bản chất của con người nhưng trong 15 năm qua, nó đã phá vỡ rất nhiều rào cản vật lý và cả những rào cản văn hoá. Quê hương tôi Israel, 15 năm trước còn bị cô lập, tôi muốn mua hàng thì chỉ có thể mua những thứ có ở cửa hàng gần nhà.
 
Còn giờ đây, khi mua hàng, tôi có mọi thông tin liên quan cùng lúc với tất cả mọi người trên thế giới. Việt Nam cũng đang đối mặt với thách thức tương tự, làm thế nào để trở thành một phần của thế giới đang toàn cầu hoá này. Xem xét từ góc độ đó, có thể thấy Internet đã tạo nên một cuộc cách mạng, không còn biên giới nào ngăn cản bạn tiếp cận thông tin và tri thức khoa học công nghệ mới nữa.

Đó chính là sự đột phá quan trọng mà Internet mang lại và mọi người đều hưởng lợi từ đó. Đối với tôi và Check Point, một công ty nhỏ tìm được vị trí trong thế giới toàn cầu hoá, cũng vậy. 

Trong 5 năm tới, sự phát triển này vẫn sẽ tiếp tục. Đã có những tuyên bố đầu tiên về khả năng Internet di động như của iPhone, BlackBerry và nhiều hơn nữa. Trong bước phát triển này, công nghệ vẫn y nguyên, nhưng khác ở chỗ chúng ta tìm cách đưa Internet thành một thứ có thể bỏ túi. Làm cho công nghệ trở nên thực dụng hơn cũng sẽ là xu hướng và trong vòng 5 năm tới, nó có thể đạt được sự đột phá. 

Ngay lúc này, khi tôi đến những nơi như New York, đó thực sự là những nơi tuyệt vời. Bạn có thể đứng ở bất cứ đâu tra cứu rất nhanh chóng những thông tin như nhà hàng Việt Nam gần nhất ở đâu, trạm xe buýt gần nhất ở đâu... Mobile web là điều sẽ xảy ra, có thể ở cơ sở hạ tầng, có thể ở việc làm cho các thiết bị dễ sử dụng hơn, có thể ở nội dung được cung cấp... 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Internet sẽ còn thay đổi thế giới rất nhiều, nhưng mỗi nước có tốc độ tiếp cận với Internet khác nhau và nhiều chính phủ còn tỏ ra chậm chạp trong quá trình này. Vậy họ cần phải tăng tốc trong việc đáp ứng nhu cầu của người dân qua Internet như thế nào, khi sự khác biệt về văn hoá, luật pháp, cũng như trình độ phát triển kinh tế xã hội giữa các nước là rất phức tạp, có nước phát triển, đang phát triển và cả những nước nghèo. Chúng ta cần giải quyết vấn đề này ra sao?

CEO Check Point Gil Shwed: Đây là một yêu cầu cấp thiết bởi thực tế là Internet đã trở nên rất phổ biến. Ở Việt Nam cũng như nhiều nước khác, bạn có thể thấy sự hiện diện của những quán cà phê Internet ở khắp nơi và mọi người có thể biết thông tin về những nơi khác, cả về ngôi làng của họ.

Điều này 20 năm trước không hề có, khi đó các nguồn thông tin vẫn còn bị kiểm soát, không có tính tương tác. Khi đó bạn có thể biết thông tin về những nơi khác qua truyền hình, nhưng bạn đâu có thể tác động vào truyền hình. Internet đã phá vỡ những rào cản đó, giúp cho các nền văn hoá địa phương giao lưu với nhau. Internet cũng mở cánh cửa ra với thế giới, và nếu bạn muốn tham dự vào môi trường toàn cầu đó, bạn phải biết nói một thứ ngôn ngữ toàn cầu như tiếng Anh chẳng hạn.

Đó là thách thức khi bạn phải thích nghi với môi trường toàn cầu, nhưng đó cũng là cơ hội, những cơ hội chưa từng có trước đây. Tôi đi rất nhiều nơi trên thế giới, và khi con trai 2 tuổi của tôi hỏi về những nơi tôi đã đến, tôi có thể ngay lập tức mở Internet và chỉ cho nó đâu là Nhật Bản, đâu là Việt Nam, và ngày hôm sau, con trai tôi đã biết Việt Nam là thế nào. 15 năm trước điều này đâu có thể xảy ra.

Internet mở ra cơ hội cho tất cả mọi người. Con trai hai tuổi của tôi chưa biết nói hay biết đọc, nhưng nó có thể xem ảnh và biết được ở những nơi khác trên thế giới người ta sống thế nào. Điều đó đúng với một đứa trẻ 2 tuổi thì cũng đúng với những người 20 tuổi không biết ngoại ngữ.
 
Tôi có tham gia một số hoạt động với các thiếu niên ở Israel, chúng rất thông thạo Internet và liên hệ giao tiếp dễ dàng với bạn bè. Như tôi đã nói, nếu chúng ta dùng Internet để đến nhầm chỗ, có thể có hại. Nhưng hầu hết mọi người dùng Internet để đến đúng chỗ và nó đã giúp các cộng đồng mở rộng giao lưu.

Đặc biệt đối với những người có động lực, Internet mở ra cho họ rất nhiều cơ hội trao đổi với những người cùng sở thích quan điểm trên khắp thế giới. Nếu bạn thích thể thao, cả thế giới thể thao đang mở ra với bạn. Nếu bạn thích công nghệ, bạn không việc gì phải giới hạn mình trong những bài giảng của thầy cô, bạn có thể biết mọi chuyện đang xảy ra trên thế giới. 

Khi tôi lên mạng hôm nay, tôi cũng ngạc nhiên khi thấy thông tin trên Internet cũng đang được địa phương hoá rất nhanh với những trang web như wikipedia, ngoài tiếng Anh còn có hơn 200 ngôn ngữ khác. Mọi chuyện xảy ra trên thế giới đều có thể lên mạng rất nhanh và theo tôi, đó là một cuộc cách mạng quan trọng. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Có hai quan điểm khác nhau về Internet, một cho rằng Internet chỉ là một môi trường ảo, trong đó hầu hết con người và thông tin đều nặc danh. Ý kiến thứ hai cho rằng Internet sẽ trở thành một xã hội thực, cần có sự minh bạch và công khai. Ý kiến của ông ra sao? 

CEO Check Point Gil Shwed: Tôi nghĩ là cả hai. Internet là nơi mà bạn có thể hỏi han mà không cần nêu tên để mọi người không biết bạn là ai, chuyện này xảy ra cũng thường xuyên. Trong đời thực, đôi khi bạn không biết mọi người đang nói gì và bạn im lặng, vì vậy bạn không bao giờ học được điều gì. Nhưng với Internet, bạn có thể về nhà và tìm kiếm trên mạng những gì bạn chưa biết và bạn sẽ học được rất nhiều. Vì mọi người có thể trao đổi chia sẻ một cách nặc danh. 

Đồng thời, nhiều người tôi biết lại tham gia vào những cộng đồng ảo và kết bạn ở đó. Điều tốt là với Internet, chúng ta có thể làm được cả hai, và tôi không nghĩ là hai điều này mâu thuẫn nhau. Bạn có thể là học giả, quan chức và bạn muốn mọi người biết bạn là ai. Theo tôi cả hai hình thức giao tiếp này đều quan trọng và Internet là một công cụ rất tốt cho cả hai. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Nhưng những thông tin, những con người nặc danh trên Internet có thể là tội phạm, họ có thể ăn cắp hoặc tấn công dễ dàng trên thế giới ảo. Vậy tại sao ông ủng hộ sự nặc danh, và cho rằng cả hai hình thức đều tốt? 

CEO Check Point Gil Shwed: Quả thực Internet chứa đựng nhiều nguy cơ nhưng nhìn thực tế là tội phạm và những hành động phá hoại đã có từ hàng ngàn năm nay. Công nghệ không khiến tình hình tốt lên hay xấu đi, và mọi công nghệ đều có thể bị sử dụng vào mục đích xấu. Vấn đề là trên Internet không có sự tiếp xúc vật lý nên tội phạm trên mạng sẽ không giống với khi chúng ta bị tấn công trên đường. Tôi cho rằng khi bạn muốn giao tiếp với bất cứ ai, gặp gỡ ai hay bàn chuyện tiền bạc với ai, đều cần phải xây dựng và củng cố sự tin tưởng lẫn nhau.


Có thể lấy ví dụ như eBay, tôi không biết ở Việt Nam eBay có phổ biến không nhưng ở Mỹ, hàng triệu người tham gia vào cộng đồng này để mua bán hàng ngày, và họ phải xây dựng nên hệ thống lòng tin cho chính mình. Với những gian hàng trên mạng đó, bạn có thể không biết tên hay thông tin cá nhân của người bán, nhưng bạn có thể thấy ngay danh tiếng và độ tin cậy của họ.


Nếu thấy một gian hàng được 99% người mua tin tưởng thì tại sao bạn không mua ở đó. Trong đời thực cũng vậy, bạn cũng phải tìm hiểu danh tiếng của những người buôn bán thông qua hỏi han bạn bè, những người mà bạn tin tưởng. Và điều tuyệt vời của mạng Internet chính là sự toàn diện của nó, ở ngoài đường bạn có thể chỉ hỏi được từng người, nhưng trên mạng bạn sẽ có ý kiến của hàng nghìn người. 

Điều này cũng đúng trong nhiều trường hợp khác. Ví dụ tôi muốn đến Việt Nam và muốn biết thông tin về khách sạn. Nếu trước đây tôi phải hỏi một người đã từng ở đây và anh ta sẽ nói cho tôi biiết một hai địa điểm, nhưng này tôi có thể có ý kiến của hàng trăm hàng nghìn người và điều đó đáng tin cậy hơn chứ. 

Không phải nơi nào lạ lẫm cũng đều nguy hiểm, không phải người lạ nào cũng là tội phạm. Quan trọng là bản thân bạn cần thận trọng như trong đời sống thật. Vậy nên nếu mọi người được giáo dục phải thận trọng thế nào khi đi ra đường, thì họ cũng nên thận trọng như thế khi ở trên mạng. 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Internet đã làm thay đổi văn hóa, xã hội cũng như đời sống chính trị của nhiều quốc gia mà minh chứng là thắng lợi của Barack Obama trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ tháng 11 vừa qua. Theo quan điểm của ông, Internet sẽ thay đổi điều gì tiếp theo?
 

CEO Check Point Gil Shwed: Tôi không nghĩ là Internet làm thay đổi xã hội mà chỉ là công cụ để giao tiếp, giải phóng . Xét trên bình diện đó thì Internet là một công cụ rất tốt do công cụ đó rất mở, không bị mọi người kiểm soát, càng không bị một cá nhân hoặc tổ chức nào khống chế. Internet có thể cung cấp sự ổn định ở một mức độ nào đó. Nếu bạn muốn gửi thông điệp của bạn ra ngoài, bạn có thể làm điều đó nhờ Internet. Nếu bạn đầu tư thích đáng, bạn sẽ làm được việc đó một cách nhanh chóng. Đồng thời, bạn cũng không thể chặn được các thông tin mà người ta muốn chuyển ra bên ngoài qua internet. Tôi không muốn nói nhiều về chính trị.
 

Nhà báo Nguyễn Anh Tuấn: Nhiều người hy vọng trong tương lai Internet sẽ thực hơn. Ông có cho rằng Internet sẽ trợ giúp đời sống thực tế nhiều hơn nữa trong tương lai?
 

CEO Check Point Gil Shwed: Một số người nói rằng nếu bạn có thể giao tiếp hoặc liên lạc với ai đó, bạn không cần phải đi lại. Tôi làm kinh doanh dựa trên Internet đã 15 năm nay và tôi đi lại càng nhiều. Càng có cơ hội giao tiếp với mọi người qua Internet tôi càng đi lại nhiều vì họ muốn gặp tôi và tôi muốn gặp họ và muốn gặp nhiều người. Nếu tôi giao tiếp với nhiều người càng dễ dàng, tôi có làm nhiều hơn và do vậy bận rộn hơn. Đó là nguyên tắc cơ bản của mọi hoạt động trong nền kinh tế.

Một ví dụ về tính thực của Internet là mọi người còn có thể làm việc ở nhà. Do vậy, Internet cho phép mọi người thay thế việc phải đi lại để chuyển văn bản tài liệu, giúp họ làm việc được ngay khi ở nhà cũng như cung cấp các dịch vụ chẳng hạn như đặt vé máy bay. Internet cung cấp cơ hội thực sự cho mọi người toàn thế giới.